szafy ognioodporne

Jeżeli myślimy o zabezpieczeniu rzeczy to pierwsze co pada na myśl jest ewentualna kradzież. Mało kto z nas myśli o losowych przypadkach takich jak zalanie, czy pożar. A przecież jeśli do dojdzie do rozprzestrzenienia się ognia w pomieszczeniu, to jest duża szansa, że wartościowe dla nas przedmioty ulegną zniszczeniu.

Dlatego przymierzając się do zakupu mebla mającego ochronić naszą zawartość weźmy pod uwagę szafy ognioodporne. Oczywiste jest, że jeżeli służby zareagują za późno, czy nie otrzymają w ogóle informacji o pożarze to szanse na przetrwanie kosztowności, dokumentów, czy broni będą niewielkie. Jednak trzeba pamiętać, że z reguły akcje strażaków likwidują pierwszy ogień bardzo szybko, a to już wystarczy by nasz ognioodporny mebel uchronił zawartość.

Co ważne szafy ognioodporne pozwolą na zabezpieczenie zawartości nawet gdy żywioł szaleje 1,5 czy 2 godziny (szafy ognioodporne o klasie 120 Paper lub DIS). Oczywiście koszt zakupu takiej szafy będzie spory, jednak istnieje taka opcja, by maksymalnie wydłużyć czas ochrony papieru, czy nośników danych przed ogniem.

Dla wielu użytkowników wystarczy szafa ognioodporna, która zabezpieczy dokumenty papierowe, pieniądze, czy w firmach nośniki danych przez pierwsze 30 minut. Zdecydowanie statystyki mówią o tym, że większość pożarów gaszona jest w ciągu pierwszych 22 minut. Zatem szukajmy zabezpieczeń o oznaczeniach wskazujących na 30 lub 60 minut ognioodporności.

Szafy ognioodporne – pierwsze odnotowane wzmianki na ich temat

Tak jak z większością wynalazków protoplaści pojawiali się wieki temu. Tak samo było jeśli chodzi o szafy ognioodporne. Już w starożytnym Egipcie były w użyciu o czym świadczą ślady w wielu pismach. Niestety nie odnaleziono żadnych szczątków takowych produkcji. Za to za czasów panowania imperium rzymskiego szafy i sejfy przeżywały prawdziwy bum użytkowania. Greckie sejfy wykonane były z brązu, z czasem ze stali.

Sejfy podobne do tych jakie znamy możemy zobaczyć na pierwszych fotografiach. Pod koniec lat 20-tych XIX w. Pan Delano Jesse stworzył pierwsze sejfy ognioodporne. Swój wynalazek objął patentem, a wyglądał on bardzo prosto. Sejf Delano to konstrukcja drewniana z głębokim fundamentem, co chroniło przed próbami przeniesienia. Całość była obłożona mieszanką gliny, wapna i popiołu właśnie po to by ogień nie strawił zawartości. Taka konstrukcja, by uczynić tak stworzoną szafę bezpieczną na poczynania nie tyko ognia, ale i złodziei dodatkowo obłożona była grubymi, stalowymi płatami blachy. Szafy ognioodporne zaczynały służyć ludziom i instytucjom w Nowym Jorku, w Stanach Zjednoczonych, potem wraz z opisami konstrukcji przeniosły się na stary kontynent i produkcja ich przebiegała w na terenie Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech.

Szafy ognioodporne – klasy ognioodporności

Jak wspomnieliśmy już ochrona przeciwko ogniu, oprócz ochrony antywłamaniowej jest równie ważna. Klasy ognioodporności oznaczone także cyframi, które wskazują na czas odporności zawartości na ogień. Litera P odnosi się do zawartości w budowie opartej o celulozę (czyli będą to np. dokumenty papierowe, gotówka, weksle, czeki, akta), natomiast oznaczenie DIS w klasyfikacji odporności oznacza nośniki danych (dyskietki, dyski twarde itp.).

Klasy ognioodporności dzielimy na dwie główne grupy. Będzie to ta o oznaczeniu S i LFS:

– S-60 P, S-120 P – odporność na ogień dla papieru i S-60 DIS, S-120 DIS gdy liczymy odporność na ogień dla nośników danych. Odporność określa norma PN-EN 1047-1. To ochrona zawartości sejfu przez 60 lub 120 minut przed ogniem, gazami pożarowymi i wodą gaśniczą w temp. <1000 °C.

– LFS 30 P lub LFS 60 P wg. normy PN-EN 15659. Takie sejfy ognioodporne ochronią dokumenty i przedmioty przed ogniem przez 30 lub 60 minut.

Poziom zabezpieczeń jest różny. Najsłabsze pod tym względem sejfy ognioodporne mogą uchronić dokumenty zamknięte w sejfie i narażone na działanie ognia przez 30 minut, a inne potrafią chronić np. nośniki danych przed nawet godzinę, czy dwie. Co widać na powyższym przykładzie norm ognioodporności dla szaf i sejfów ognioodpornych.

Z powodu odporności na ogień szafy ognioodporne są zdecydowanie mniejsze w środku niż ich typowe odpowiedniki chroniące jedynie przed włamaniem. Łatwo to zauważyć, a to dlatego, że mają grubą izolację i w wielu wypadkach wielościanową budowę. Z reguły zbudowane są ze stali, a wnętrze pomiędzy warstwą zewnętrzną i wewnętrzną wypełnia ognioodporny materiał. Po podgrzaniu sejfu właśnie przez pożar, związki zawarte w tym materiale uwalniają parę wodną i gazy kierując ją do sejfu przez specjalne otwory wentylacyjne. Para ta służy do regulowania temperatury we wnętrzu, a jej nadmiar mogący zaszkodzić zawartości usuwany jest przez specjalne otwory wentylacyjne.

Szafy ognioodporne światowe normy ognioodporności

Sejfy ognioodporne jak co niektórzy już wiedzą mają zróżnicowaną odporność na ogień i temperaturę. Normy ognioodporności nieco różnią się między sobą i dla kilku regionów mogą być różne. Np. w Europie ( w tym także w Wielkiej Brytanii ) stosowana jest ogólnoeuropejska norma EN 1047. W Szwecji będzie to norma testowa oznaczona jako NT Fire (P lub DIS), a Ameryka ma swoją normę opracowaną przez Underwrites Labolatories ze stanu Illinois o oznaczeniu UL 72.

Jak testowane są szafy ognioodporne wg. Szwedzkiej normy NT Fire?

Sejfy ognioodporne w Szwecji by zostać uznane za ognioodporne muszą spełnić normę testową NT Fire Dis. Przykładowo norma NT Fire 017-120 Dis określa, że temperatura wewnątrz sejfu nie może przekroczyć 52 °C gdy sejf narażony jest przez 2 godziny na temperaturę zewnątrz w wysokości 1090 °C.

Amerykańska norma UL 72 a sposób w jaki testuje się szafy ognioodporne

Sejfy ognioodporne w USA mają ognioodporność określoną normą UL 72. Dokumentacja wskazuje temperaturę wewnątrz maksymalną w wysokości 52 °C, jednak przy oddziaływaniu na sejf niższej temperatury niż w przypadku normy Szwedzkiej, ponieważ jest to 1010 °C a nie 1090 °C . Czas testowania jest identyczny jak u naszego północnego sąsiada i wynosi dwie godziny. Przy tej normie podane jest także ograniczenie wilgotności, które wynosi 80%.

Szafy ognioodporne wg. europejskiej normy EN 1047

Sejfy ognioodporne w europie są testowane i certyfikowane zgodnie z normą EN 1047. To rygorystyczna norma, a określa bezpieczeństwo dokumentów przy temperaturze ponad 1100 °C, gdzie same dokumenty trwają w tej temperaturze przez dwie godziny. Stąd też w oznaczeniu cyfra 120 (klasa ognioodporności wg. tej normy to S-120 P lub S-120 DIS dla nośników cyfrowych i magnetycznych). Określa ona właśnie czas przez jaki dokumenty muszą być bezpieczne w podanych warunkach. Norma choć jest ciągle stosowana zastąpiona jest nowym oznaczeniem VDMA. Normy VDMA nadaje jednak ten sam instytut znajdujący się w Niemczech.

Jak testowane są szafy ognioodporne?

Test odporności ogniowej szaf z nadaną klasą ognioodporności składa się z reguły z trzech etapów:

– jest to test zagrożenia wybuchem, gdzie symuluje się nagłe poddanie sejfu ekstremalnie wysokiej temperaturze

– test odporności ogniowej, gdzie sejf poddawany jest na działanie wysokich temperatur przez określony czas

– odwzorowanie efekt bezpiecznego upadku z dużej wysokości, to na wypadek potrzeby ewakuacji sejfu z budynku.

Szafy ognioodporne kompozytowe

Firmy eksperymentują, dążą do jak najlepszej ochrony antywłamaniowej i przeciwogniowej. Z tego powodu użytkownik dostaje coraz lepsze rozwiązania technologiczne, często polepszające nie tylko stopień ochrony, ale także zmniejszający wagę szafy, czy sejfu. Dodatkowo nowoczesne szafy ognioodporne częstą mają dużo więcej miejsca we wnętrzu niż miały jeszcze kilka lat temu. Osiąga się to przez coraz nowsze materiały użyte do ich budowy.

Takim przykładem są szafy ognioodporne z okładziną przeciwpożarową opartą w swojej budowie o kompozyty. Zapewniają one wysokie bezpieczeństwo przeciwogniowe a jednocześnie pomagają zyskać więcej miejsca we wnętrzu, przy zachowaniu dotychczasowych gabarytów zewnętrznych.

Takie nowoczesne szafy ognioodporne składają się z kilku elementów. Standardowa obudowa jest nadal stalowa, lecz pod nią umieszczona jest bariera kontaktowa dla temperatury zbudowana z kompozytów. Całość zbudowana jest tak, że zewnętrzna powłoka wraz z kompozytem i rdzeniem w bardzo ograniczony sposób przenosi ciepło do wnętrza ponieważ miejsca styków powłok jak i sama powłoka absorbuje ciepło w znacznym stopniu.

Szafy ognioodporne i klucze stosowane w drzwiach

W szafach i sejfach ognioodpornych zwykle stosowane są klucze dwupiórowe. Zapewniają one wysoki poziom bezpieczeństwa w połączeniu z np. zamkiem klasy I. Dodatkowo stosuje się je często w połączeniu z zamkiem szyfrowym.

Szafy ognioodporne – dostęp oparty na biometryce

Szafy ognioodporne są coraz bardziej nowoczesne o czym wspomnieliśmy już w przypadku stosowania kompozytów. Doskonałym przykładem jest także coraz częstsze stosowanie zabezpieczeń opartych o odcisk palca, czy zeskanowanie obrazu tęczówki – to tak zwany dostęp oparty o biometrykę.

Zamki te są coraz częściej stosowane w szafach ognioodpornych nawet tej średniej klasy bezpieczeństwa i ognioodporności. Są wygodne i szybkie w działaniu, często zdolne są zapamiętać do 100 użytkowników, co sprawdza się w wielu firmach, gdzie można mieć bieżący podgląd wykorzystywania sejfów i szaf i przede wszystkim nie ma ryzyka zagubienia kluczy, czy kodów.

Szafy ognioodporne – rodzaje zamków

Szafy ognioodporne w zależności od klasy bezpieczeństwa i klasy ochrony ognioodpornej mają zastosowane różnego rodzaju zamki. Z reguły są to:

– typowe zamki na klucz, które charakteryzuje pewność działania mechanizmu

– zamki elektroniczne z klawiaturą otwierany znanym nam kodem PIN

– zamki biometryczne: odcisk palca, czy odczyt źrenicy oka

– podwójne zamki, czyli np. kombinacja zamka na klucz i elektronicznego, lub np. zamek elektroniczny zabezpieczony podwójnym kodem PIN. Po wpisaniu pierwszego kodu wymagany jest drugi kod

A co z ochroną antywłamaniową, jeśli chodzi o szafy ognioodporne?

Tutaj rzekłbym bez zmian. W szafach ognioodpornych (tak jak i w sejfach z certyfikatami ognioodporności) została zachowana ochrona antywłamaniowa. I tak wyróżnia się różne klasy w zależności od norm jakie szafy spełniają. A więc odporność szaf określa norma PN-EN 14450 i są one oznaczane klasami S1 i S2,  a bezpieczniejsze produkty w klasach 0, I, II i wyżej nad certyfikacją ich czuwa norma PN-EN 1143-1 oraz 1143-2.